توبه

سلام

توبه  به معنى بازگشت است ، و در لسان قرآن به معنى بازگشت از گناه مى آيد، اين در صورتى است كه به شخص گنهكار نسبت داده شود، ولى گاه اين كلمه به خدا نسبت داده مى شود،که  در آنجا به معنى بازگشت به رحمت است ، يعنى رحمتى را كه به خاطر ارتكاب گناه از بنده سلب كرده بود بعد از بازگشت او به خط اطاعت و بندگى ،به او باز مى گرداند، و به همين جهت در مورد خدا تعبير به تواب (بسيار بازگشت كننده به رحمت ) مى شود.و به تعبير ديگر توبه لفظى است مشترك ، ميان خدا و بندگان ، هنگامى كه بندگان به آن توصيف شوند مفهومش اين است كه به سوى خدا بازگشته اند زيرا هر گنهكارى در حقيقت از پروردگارش فرار كرده ، هنگامى كه توبه مى كند به سوى او باز مى گردد.خداوند نيز در حالت عصيان بندگان گوئى از آنها روى گردان مى شود، هنگامى كه خداوند به توبه توصيف مى شود، مفهومش اين است كه نظر لطف و رحمت و محبتش را به آنها باز مى گرداند فتلقى ءادم من ربه كلمت فتاب عليه انه هو التواب الرحيم سوره بقره آیه 37

 توجه به حقيقت و عمق باطن  کلماتی که در توبه بیان میشود موجب  انقلاب روحى تمام عيارشده  و خداآدمی  را مشمول لطف و هدايتش قرارمی  دهد.  اما هیچگاه توبه اثر وضعى كار انجام شده را به عقب بر نمی گرداند . به همین خاطر علی رغم قبول توبه آدم  او  به زمين  نزول کرد  و باریتعالی متذکر شد که  همگى (آدم و حوا) به زمين فرود آئيد، هر گاه از جانب ما هدايتى براى شما آيد كسانى كه از آن پيروى كنند، نه ترسى دارند و نه اندوهگين خواهند شد قلنا اهبطوا منها جميعا فاما ياتينكم منى هدى فمن تبع هداى فلا خوف عليهم و لا هم يحزنون  38 -سوره بقره -ولى آنان كه كافر شوند و آيات ما را تكذيب كنند براى همىشه در آتش دوزخ خواهند ماند  والذين كفروا و كذبوا باياتنا اولئك اصحاب النار هم فيها خالدون -39 سوره بقره -

راز ورمز  بازگشت  را باید آموخت  . باید  آداب ورود را مطابق خواست  میزبان رعایت  نمود  لذا آدم هم پس  از توجه به  خطایش چون قصد بازگشت نمود  سخنانى را كه خدا براى توبه به آدم تعليم داد بیان نمود .معروف است كه سخنان مذکورهمان جملات سوره اعراف آيه 23 مى باشد: قالا ربنا ظلمنا انفسنا و ان لم تغفر لنا و ترحمنا لنكونن من الخاسرين  گفتند: خداوندا ما بر خود ستم كرديم ، اگر تو ما را نبخشى و بر ما رحم نكنى از زيانكاران خواهيم بود.شبیه این  دعا و نيايش  :اللهم لا اله الا انت سبحانك و بحمدك رب انى ظلمت نفسى فاغفر لى انك خير الغافرين .اللهم لا اله الا انت سبحانك و بحمدك رب انى ظلمت نفسى فارحمنى انك خير الراحمين .اللهم لا اله الا انت سبحانك و بحمدك رب انى ظلمت نفسى فتب على انك انت التو الرحيم .پروردگارا! معبودى جز تو نيست ، پاك و منزهى ، تو را ستايش مى كنم ، من به خود ستم كردم مرا ببخش كه بهترين بخشندگانى .خداوندا! معبودى جز تو نيست ، پاك و منزهى ، تو را ستايش مى كنم ، من به خود ستم كردم بر من رحم كن كه بهترين رحم كنندگانى .بارالها! معبودى جز تو نيست ، پاك و منزهى ، تو را حمد مى گويم ، من به خويش ستم كردم رحمتت را شامل حال من كن و توبه ام را بپذير كه تو تواب و رحيمى  

شبیه  همين تعبيرات در آيات ديگر قرآن در مورد يونس (عليه السلام ) و موسى (عليه السلام ) مى خوانيم ، يونس به هنگام درخواست بخشش از خدا مى گويد: سبحانك انى كنت من الظالمين  خداوندا منزهى من از كسانى هستم كه به خود ستم كرده ام  .درباره حضرت موسى (عليه السلام ) مى خوانيم : قال رب انى ظلمت نفسى فاغفر لى فغفر له :  گفت : پروردگارا من به خود ستم كردم مرا ببخش و خدا او را بخشيد

اثر وضعی کار مان گاهی به فرزندان و نسل های بعدی ما هم میرسد چنان که در باره نزول آدم و حوا رخ داد

اهبطوا  به صيغه جمع آمده است در حالى كه آدم و حوا كه مخاطب اصلى اين سخن بودند دو نفر بيشتر نبودند و بايد صيغه تثنيه آورده شود، اما به خاطر اينكه هبوط آدم و حوا به زمين نتيجه اش اين بود كه فرزندان و نسلهاى آنها نيز در زمين ساكن خواهند شد، به صورت صيغه جمع آمده است قلنا اهبطوا منها جميعا فاما ياتينكم منى هدى فمن تبع هداى فلا خوف عليهم و لا هم يحزنون